Rak idzie

Marek Nowicki

Jak nie dżuma, to cholera. Jak nie koronawirus, to rak – i już nie wiadomo co gorsze. A spływające dane są, niestety, złe. Walcząc z koronawirusem odpuściliśmy nieco walkę z rakiem. I trudno tu szukać winnych, bo problem jest ogólnoświatowy.

Fakty są takie: duża część pacjentów chorych na raka z powodu pandemii dostała terapie z opóźnieniem, a część otrzymała leczenie gorsze niż mogłaby dostać, gdyby nie koronawirus. Średnio na świecie zostało odroczonych (przesuniętych) 38% operacji onkologicznych (badanie CovidSurg Cancer). W Polsce to nawet niemal połowa.

Oczywiście we Włoszech czy Hiszpanii ten odsetek jest jeszcze wyższy. Bywało, że chorzy w marcu, kwietniu i maju zamiast chemioterapii byli operowani (z danych EUBREAST wynika, że nawet o 40% zmniejszyła się liczba chemioterapii), lub odwrotnie – pomimo że standardem w konkretnych przypadkach była operacja, to pacjenci dostawali chemioterapię. Mówiąc krótko: pandemia wprowadziła spory zamęt w działający do tej pory całkiem nieźle system walki z rakiem.

Ci, co nie wierzą w koronawirusa (sic!) wskazują na dane o mniejszej niż w zeszłym roku średniej umieralności. Tych, co umarli na raka i koronawirusa jednocześnie już jednak te liczby i argumenty mało obchodzą. Co piąty zgon na COVID-19 we Włoszech dotyczył chorego na raka (EUBREAST).

Pacjenci onkologiczni znaleźli się więc pod podwójnym obstrzałem: stanowią grupę podwyższonego ryzyka, nad którą dodatkowo pogorszyła się opieka medyczna. W szerokich raportach epidemiologicznych, związanych z umieralnością, skutki tego stanu rzeczy pewnie ujawnią się z opóźnieniem. Rykoszetem dostają też ci, którzy na raka dopiero mogą zachorować. Z raportu firmy Komodo Health monitorującej rynek medyczny w Stanach Zjednoczonych wynika, że „od połowy marca br. liczba wykonywanych badań przesiewowych w kierunku chorób nowotworowych w USA znacznie spadła”.

Słowo „znacznie” na razie musi wystarczyć, bo przecież to są wydarzenia jeszcze bardzo świeże; jednak trend został już uchwycony. U nas na pewno w tym względzie też jest gorzej – kiedy nastała pandemia, punkty wykonujące kolonoskopię czy mammografię, takie jak Centrum Profilaktyki Nowotworów na warszawskim Ursynowie, zostały zamknięte w pierwszej kolejności. Publikacje, w których naukowcy donoszą o pogorszeniu się opieki onkologicznej w ostatnich miesiącach, zostały przygotowane na podstawie analizy ankiet rozesłanych do lekarzy.

Czasami bywali też monitowani pacjenci. Pod artykułami bijącymi na alarm widnieją renomowane nazwiska, tytuły czasopism i stowarzyszeń: takich jak „Lancet”, „British Journal of Surgery”, NEJM, European Breast Cancer Research Association of Surgical Trialist, ASCO, ACS CAN itd.

Nasi krajowi konsultanci onkologiczni jakby trochę przysnęli i rozesłali podobne ankiety dopiero na początku czerwca. Trochę wyręczyło ich w obowiązkach Polskie Towarzystwo Chirurgii Onkologicznej, które jako pierwsze zdecydowanie wcześniej w ramach międzynarodowych badań zaczęło rozsyłać formularze z pytaniami o zaburzenia w leczeniu chorych na raka. Najdokładniejsze dane powinien mieć wkrótce Narodowy Fundusz Zdrowia, który przecież rozlicza wykonane procedury medyczne. Ministerstwo Zdrowia pewnie jednak niezbyt chętnie będzie chciało „się chwalić” tymi informacjami.

Najpopularniejsze artykuły